Jak wiercić w metalu: bezpieczeństwo, wiertła i przewodnik krok po kroku

Wiercenie w metalu wymaga czegoś więcej niż tylko odpowiednich narzędzi – wymaga również odpowiedniej techniki i przygotowania. Bez odpowiedniego wiertła, ustawienia prędkości i środków bezpieczeństwa, nawet prosty otwór może uszkodzić sprzęt, skrócić żywotność narzędzia lub spowodować obrażenia.

W tym przewodniku wyjaśniono najważniejsze kroki, od wyboru odpowiedniego wiertła i ustawienia obrabianego przedmiotu, po obsługę nietypowych scenariuszy wiercenia. Niezależnie od tego, czy pracujesz z cienką blachą, grubymi płytami stalowymi, czy otworami o dużej średnicy, poniższe instrukcje pomogą Ci uzyskać czyste, dokładne rezultaty, bezpiecznie i wydajnie.

1.0Środki ostrożności

1.1Środki ochrony osobistej

• Zawsze należy nosić okulary ochronne, aby zapobiec obrażeniom oczu spowodowanym przez odpryski metalu.
• Aby chronić dłonie przed ostrymi krawędziami i gorącymi powierzchniami, należy używać wytrzymałych, antypoślizgowych rękawic roboczych.
• Unikaj luźnej odzieży, zwisającej biżuterii, a długie włosy zwiąż, aby zapobiec ich zaplątaniu się w obracające się części.
• Jeśli w miejscu pracy panuje hałas, należy stosować ochronę słuchu, np. nauszniki.

1.2Wymagania dotyczące mocowania przedmiotu obrabianego

• Nigdy nie trzymaj metalowego elementu jedną ręką i nie obsługuj wiertarki jedną ręką.
• Zawsze mocuj obrabiany przedmiot do stołu warsztatowego lub stabilnej podstawy za pomocą co najmniej dwóch odpowiednich zacisków. Zapobiega to zakleszczeniu się wiertła i obracaniu się przedmiotu obrabianego, co mogłoby spowodować skaleczenia lub obrażenia.

1.3Zarządzanie chipem i ciepłem

• Użyj szczotki warsztatowej do usunięcia wiórów metalowych. Nie usuwaj zanieczyszczeń rękami.
• Metal nagrzewa się podczas wiercenia z powodu tarcia. Pozostaw go do naturalnego ostygnięcia lub użyj szczypiec lub rękawic, aby uniknąć oparzeń.

2.0Wybór wierteł i ich zastosowanie

Różne metale i potrzeby wiertnicze wymagają odpowiedniego rodzaju wiertła. Poniższa tabela przedstawia odpowiednie opcje:

Uwaga: Zalecane są wiertła z końcówką 135° z łbem krzyżowym. Zmniejsza to ryzyko „wędrowania” materiału i zmniejsza siłę posuwu, co czyni je szczególnie skutecznymi w przypadku metali hartowanych.

3.0Przygotowanie przed wierceniem

3.1Oznaczanie i pozycjonowanie

• Zmierz i zaznacz środek otworu zgodnie z wymaganiami.
• Użyj punktaka i młotka, aby wykonać wgłębienie („dołek”) o grubości 1–2 mm (0,04–0,08 cala). Dzięki temu końcówka wiertła będzie pewnie osadzona i nie będzie się przesuwać.
• W nagłych przypadkach zamiast dziurkacza można użyć gwoździa, ale należy ponownie sprawdzić jego dokładność.

3.2Smarowanie i chłodzenie

• Podczas wiercenia stali o grubości ≥ 3,175 mm (1/8 cala) zawsze stosuj płyn chłodząco-smarujący lub olej uniwersalny w miejscu wiercenia. Zmniejsza to ciepło generowane przez tarcie i wydłuża żywotność wiertła.
• W przypadku metali miękkich, takich jak aluminium, mosiądz czy żeliwo, można pominąć smarowanie. Jeśli jednak średnica otworu przekracza 12,7 mm (0,5 cala), nadal zaleca się nałożenie niewielkiej ilości smaru.

3.3Kontrola sprzętu

• Użyj wiertarki o zmiennej prędkości i sprawdź, czy regulacja prędkości działa prawidłowo.
• W przypadku stosowania nowego wiertła należy ustawić prędkość odpowiednio do rozmiaru wiertła i twardości metalu (patrz następna sekcja „Etapy wiercenia rdzeniowego”).

4.0Etapy wiercenia rdzeniowego

4.1Ustawienia prędkości

• Małe wiertła kręte (1,588–4,763 mm / 1/16–3/16 cala): 2800–3200 obr./min.
• Duże wiertła kręte (17,463–25,4 mm / 11/16–1 cala): 350–1000 obr./min.
• W przypadku twardych metali, takich jak stal nierdzewna, należy zmniejszyć prędkość o 10–15 TP3T, aby zapobiec przegrzaniu i stępieniu wiertła.

4.2Technika wiercenia

• Przed rozpoczęciem pracy należy upewnić się, że końcówka wiertła jest wyrównana z wgłębieniem, a wiertło jest ustawione prostopadle do obrabianego przedmiotu.
• Podczas podawania należy stosować stały, lekki nacisk. Nie należy wkładać wiertła na siłę, ponieważ może to spowodować jego wygięcie lub pęknięcie.
• W przypadku wiercenia głębokich otworów należy co 10 sekund robić przerwę, aby wyjąć wiertło, usunąć wióry i odczekać, aż wiertło ostygnie, a następnie kontynuować wiercenie.

4.3Powiększanie otworów i gratowanie

• W przypadku otworów o średnicy większej niż 6,35 mm (1/4 cala) należy najpierw wywiercić otwór pilotażowy o średnicy 3–4 mm (1/8 cala), a następnie stopniowo zwiększać średnicę wierteł.
• Po wywierceniu otworu użyj narzędzia do gratowania lub wiertła nieco większego niż średnica otworu. Obróć je ręcznie wokół krawędzi, aby usunąć ostre zadziory.

5.0Specjalne scenariusze wierceń

5.1Cienkie blachy (grubość < 3 mm)

• Zastosuj metodę „warstwowej sklejki”: zaciśnij arkusz blachy między dwoma kawałkami sklejki i zabezpiecz stos przed wierceniem. Zapobiega to odkształceniom i przemieszczaniu się wiertła.

5.2Grube blachy stalowe (grubość > 6,35 mm / 1/4 cala)

• Zmniejsz prędkość wrzeciona do około 80% prędkości standardowej i użyj więcej płynu chłodząco-smarującego.
• Aby uzyskać najlepsze rezultaty, wywierć otwór do połowy z jednej strony, a następnie obróć obrabiany przedmiot i dokończ otwór z drugiej strony. Zmniejsza to naprężenie wiertła i poprawia dokładność otworu.

5.3Duże otwory (średnica > 25,4 mm / 1 cal)

• Użyj piły otwornicy przeznaczonej do metalu, z podkładem ze sklejki, aby chronić powierzchnię roboczą i stabilizować prowadnicę piły.
• Często wyjmuj piłę otwornicową, aby usunąć wióry i zapobiec zakleszczeniu.

6.0Zalecenia dotyczące modernizacji sprzętu (wiertarka stołowa)

Do wiercenia metali o wysokiej precyzji lub dużej objętości, wymagane jest dedykowane wiertarka stołowa jest zalecane. Korzyści obejmują:

1. Zapewnia stabilny posuw pionowy, eliminując chybotanie wiertła ręcznego i gwarantując dokładność otworu.
2. Wyposażony w żeliwny stół roboczy z regulacją wysokości i nachylenia, umożliwiający pracę z przedmiotami o różnych rozmiarach.
3. Łatwa regulacja prędkości poprzez wymianę kół pasowych, co zapewnia kompatybilność z różnymi metalami.
4. Wymaga odpowiednich zacisków metalowych do zabezpieczenia obrabianego przedmiotu — nigdy nie reguluj obrabianego przedmiotu ani wiertarki stołowej podczas pracy.

Uwaga: Wiertarki stołowe kosztują około $200. Modele wolnostojące lepiej nadają się do obróbki większych elementów – wybierz w zależności od skali projektu.

7.0Wideo: Jak wiercić w metalu

8.0Często zadawane pytania (FAQ)

8.1Jakie wiertło do metalu jest najlepsze?

• W przypadku metali miękkich, takich jak aluminium lub mosiądz: należy stosować wiertła ze stali szybkotnącej (HSS).
• W przypadku twardych metali, takich jak stal nierdzewna lub stal hartowana, lub w przypadku wielokrotnego wiercenia należy stosować wiertła kobaltowe.
• W przypadku cienkich blach z otworami o różnych rozmiarach: należy stosować wiertła stopniowe.

8.2Czy zawsze muszę używać oleju chłodząco-smarującego podczas wiercenia?

• W przypadku stali o grubości ≥ 3,175 mm (1/8 cala) konieczne jest stosowanie oleju do cięcia.
• W przypadku miękkich metali, takich jak aluminium lub mosiądz, stosowanie oleju chłodząco-smarującego jest opcjonalne, ale zalecane jest stosowanie go w przypadku dużych otworów lub twardych metali, aby wydłużyć żywotność wiertła.

8.3Jak mogę zapobiec przegrzewaniu się wierteł?

• Biegaj z odpowiednio niską prędkością.
• W razie potrzeby zastosuj olej chłodząco-smarujący.
• Zawsze używaj ostrych końcówek.
• Karm powoli i bez zmuszania.
• W przypadku wiercenia głębokich otworów należy okresowo wyjmować wiertło, aby usunąć wióry i ostygnąć.

8.4Czy standardowe wiertła HSS nadają się do cięcia stali nierdzewnej?

• Jest to możliwe, ale trudne. Wiertła HSS mają tendencję do szybkiego przegrzewania się i tępienia.
• Zaleca się stosowanie wiertła kobaltowego z olejem chłodząco-smarującym i zmniejszenie prędkości o 10–15%.

8.5Jak wybrać odpowiednie wiertło?

• Do metali miękkich (aluminium, mosiądz): wiertła HSS.
• Do metali twardych (stali nierdzewnej): wiertła pokryte kobaltem lub TiN.
• Do cienkich blach: wiertła stopniowe.
• Do dużych otworów: należy użyć piły otwornicy przeznaczonej do metalu.

8.6Jaką prędkość wiertła należy ustawić?

• Wiertła o małej średnicy (1/16–3/16 cala): duża prędkość, ok. 2800–3200 obr./min.
• Wiertła o dużej średnicy (11/16–1 cala): mniejsza prędkość, około 350–1000 obr./min.
• W przypadku twardych metali, np. stali nierdzewnej: należy zmniejszyć prędkość o 10–15%.

8.7O czym należy pamiętać wiercąc duże otwory lub grube płyty stalowe?

• W przypadku dużych otworów (> 25,4 mm / 1 cal): należy używać piły otwornicy i regularnie usuwać wióry.
• W przypadku grubych płyt stalowych: zmniejsz prędkość, zwiększ ilość płynu chłodząco-smarującego i, jeśli to konieczne, wierć z obu stron, aby zmniejszyć obciążenie wiertła.

 

Odniesienie

https://www.wikihow.com/Drill-Metal